Począwszy od pierwszych opisów autorstwa Bleulera i Kraeplina z początku XX wieku, schizofrenia niezmiennie fascynuje klinicystów i badaczy. Mimo niezliczonej ilości publikacji, mechanizmy związane z zachorowaniem na schizofrenię oraz jej przebiegiem wciąż nie zostały w pełni wyjaśnione. Nie będzie to raczej dla nikogo niespodzianką, że jednym z interesujących nas w tym kontekście zagadnień jest samotność. Jak pokazują dotychczasowe badania, doświadcza jej nawet 80% pacjentów z diagnozą schizofrenii, co związane jest pośrednio i bezpośrednio m.in. z poziomem niepełnosprawności, chorobami metabolicznymi i naczyniowymi, a w konsekwencji – zwiększoną śmiertelnością w opisywanej grupie. Często podkreślamy również, że zarówno w populacji ogólnej, jak i wśród pacjentów psychiatrycznych poznanie społeczne (definiowane jako zestaw umiejętności niezbędnych do nawiązywania interakcji społecznych) związane jest z poziomem funkcjonowania w większym stopniu niż ogólne zdolności poznawcze.
W badaniu opublikowanym właśnie w Journal of the International Neuropsychological Society staraliśmy się więc zaadresować ten problem poprzez analizę poznawczych i społeczno poznawczych mechanizmów, które mogą stać za zwiększonym poziomem samotności odczuwanej przez pacjentów ze schizofrenią.
Analizie poddaliśmy duży zestaw danych uzyskanych w projektach prowadzonych w naszej Pracowni, a także tych prowadzonych przez nasze współpracowniczki i współpracowników ze Stanów Zjednoczonych: Kelsey Ludwig i Davida Penna (University of North Carolina at Chapell Hill), Amy Pinkham (University of Texas at Dallas), Philippa Harveya (University of Miami Miller School of Medicine) oraz Michaela Greena (University of California Los Angeles).
Wyniki potwierdziły wyższy poziom samotności wśród grupy pacjentów w porównaniu ze zdrową grupą kontrolną. Okazało się również, że samotność u pacjentów związana była z objawami afektywnymi, a także z objawami ubytkowymi. Najważniejszy wynik dotyczy jednak związku między samotnością a poznaniem społecznym. Zgodnie z wcześniejszymi wynikami, zaobserwowaliśmy, iż część pacjentów w badanej grupie cechowała się poziomem sprawności zdolności związanych z poznaniem społecznym podobnym do tego, który obserwowany może być u osób zdrowych. Jednocześnie u części (ok. 44% grupy) obserwować można zaburzenia w tym zakresie. Jak wskazaliśmy w badaniu, wyłącznie w tej podgrupie pacjentów zaobserwować można było istotny związek między poziomem poczucia samotności a zdolnościami związanymi z tzw. teorią umysłu (umiejętność rozumienia stanów innych osób oraz przyjmowania perspektywy), oraz rozpoznawania emocji na podstawie wyrazu twarzy. Mamy nadzieję, że naszymi badaniami dołożymy chociaż małą cegiełkę, która przyczyni się do lepszego zrozumienia schizofrenii i co najbardziej istotne – opracowania metod wsparcia w zakresie kluczowych problemów zwiększających cierpienie w tej społeczności pacjentów. Zachęcamy do zapoznania się z artykułem!